Teraz elementy, dzięki którym nasza praca ma coś nowego wnieść, oczywiście, tylko teoretycznie, do współczesnej nauki. Coś, dzięki czemu dołożymy własną cegiełkę do studiowanej przez siebie dyscypliny. Pewna forma pożytecznej obłudy, że odkryjemy coś nowego, albo w nowy sposób spojrzymy na stary problem. Oczywiście, nie odkryjemy, a nawet jak odkryjemy, to się nikt tym nie zainteresuje – chyba, że nasz promotor przywłaszczy sobie nasze okrycie, jak to już w Polsce bywało. Obłuda kompletna, ale pożyteczna dlatego, że nadaje sens działaniom studenta.
Ale wróćmy do tematu. Co to jest problem badawczy?
Problem badawczy, od którego zaczynają się prawdziwe badania, jest tym samym, co poważny problem, zadanie do rozwiązania, pytanie do rozwiązania. Problem badawczy sformułowany jest w formie pytania odnoszącego się do istoty pracy, do istoty badań.
Problem badawczy ma formę pytania. Pytania te zazwyczaj przybierają dwie ogólne formy:
- pytań rozstrzygnięcia, które będą rozpoczynać się od partykuły „czy…” i
- pytań dopełnienia, rozpoczynających się od pytajników: „jaki…”, „kiedy…”, „w jakich warunkach… , „w jakim stopniu…” itp.
Najpierw powinno odpowiadać się na pytania rozstrzygnięcia, w później – na pytania dopełnienia, począwszy od pytań rodzaju: „jak…”, „dlaczego”, a później „kto…”, „co…”, „kiedy…” i „gdzie…”.
Należy pamiętać, że pytania problemowe – przynajmniej ogólne – nie są pytaniami, na które można odpowiedzieć bezpośrednio w jednym zdaniu. Oczywiście nie mogą to być pytania retoryczne. W praktyce to, o czym student chce napisać pracę dyplomową, zależy od tego, czy potrafi odpowiedzieć jednym zdaniem na pytanie o problem badawczy, który zamierza rozwiązać.